Günümüzde internet, hepimizin hayatının vazgeçilmez bir parçası olmustur. Hayatımızı kolaylastırıcı bir rolü olmakla beraber arastırmacılar yogun internet kullanımının, bireyin üzerindeki fiziksel, psikolojik, sosyal ve mesleki açıdan çesitli zararlarından bahsetmektedir. Yogun internet kullanımı için, “internet bagımlılıgı”, “patolojik internet kullanımı” veya “internetin kötüye kullanımı” gibi çesitli ifadeler kullanılmaktadır.
Bazı arastırmacılar, internet bagımlılıgını tıpkı diger bagımlılıklar gibi (örn., kumar bagımlılıgı) baslı basına bir psikiyatrik rahatsızlık olarak tanımlarken diger arastırmacılar internetin bagımlı yapıcı özelliklerini yadsımamakla birlikte bireylerin internetin kendisine degil internette buldukları materyale/etkinlige (net üzerinden kumar veya oyun oynama, alısveris yapma, sohbet etme, cybersex, vb.) karsı bir bagımlılık gelistirdigini savunmaktadırlar. Yogun internet kullanımının bir bagımlılık olup olmadıgı tartısmaları devam etmekle birlikte yogun internet kullanımı pek çok kisiyi olumsuz olarak etkiledigi tartısılmaz bir gerçektir. Sizin veya bir arkadasınızın interneti kötüye kullandıgının belirtileri neler olabilir?
nternette olmadıgınız zaman bile kafanızın sıklıkla internetle (örn.,
internette yaptıgınız bir önceki veya yapacagınız bir sonraki etkinligi
düsünmek) mesgul oldugunu fark ediyor musunuz?
İnternet kullanımınızı azaltmaya ya da kesmeye çalıstıgınızda kendinizi huzursuz, rahatsız, kızgın veya çökkün hissediyor musunuz? Kalmayı planladıgınızdan daha süre internette kalıyor musunuz? İnternet ugruna arkadaslarınızı, ailenizi ve/veya sorumluluklarınızı aksattıgınız oluyor mu? Bilgisayarın basından kalkmanız gerektigini bildiginiz halde bunu yapmakta zorlanıyor musunuz? Okul veya is hayatınızda internette çok fazla zaman geçirdiginiz için herhangi bir problem yasıyor musunuz? İnterneti problemlerinizden kaçmak veya olumsuz duygularınızdan (örn.,
çaresizlik, suçluluk, çökkünlük, kaygı) sıyrılmak için kullanır mısınız? Baskalarına (aile, arkadaslar, vb.) internette kalma sürenizi saklamak için yalan söylediginiz oluyor mu? Bilgisayar basında fazla zaman geçirmek bazı fiziksel rahatsızlıklara da yol açabilir.
Asagıdaki saglık problemlerinden rahatsız mısınız?
Carpal Tunnel Sendromu (agrı, uyusukluk, ellerden bilek, dirsek ve boyuna kadar yayılan yanma hissi)
Gözlerde kuruluk
Sırt ve bas agrısı
Ögünlerde düzensizlik, ögün atlama
Uyku sorunları
Kimler internete bagımlılık gelistirebilir?
Herkes internete bagımlı olabilir. Fakat bazı faktörler internete bagımlı olma riskini arttırabilir. Örn., eve bagımlı olma, çok fazla bos zamanı olma, geçmisinde saplantılı davranıslara sahip olma, sosyal iliskilerde utangaç veya çekingen olma, vb. Arastırmalar, özellikle üniversite ögrencilerinin bagımlı olma riskinin yüksek oldugunu göstermektedir. Bunun sebepleri arasında internete ücretsiz ve sınırsız ulasım, yapılandırılmamıs uzun bos zamanlar, ebeveyn kontrolünden uzak olma, üniversitedeki stres etkenlerinden kaçma ve iliski kurma konusunda çekingenligi sayabiliriz.
İnternet bagımlılıgından nasıl kurtulabilirsiniz?
Neleri kaçırdıgınızın farkına varın; sevdiklerinizle vakit geçirme, egzersiz, hobiler, sosyal etkinlikler vb.
İnternette ne kadar süre kaldıgınızı ölçün; bir not defterine haftada kaç saat, internetteki hangi etkinlige ne kadar zaman ayırdıgınızı not etmek, internette geçirdiginiz süreyi somut olarak görmenize ve azaltmak için gerçekçi planlar yapmanıza yardımcı olabilir.
Zamanı etkili kullanma tekniklerini deneyin; her zaman yapmak istediginiz bir etkinlik veya hobiyi düsünün. Normalde interneti kullandıgınız saatlere bu etkinligi/etkinlikleri yerlestirmeye çalısın. Böylelikle keyif aldıgınız bir baska etkinlikle ugrasırken daha az internette olma istegi duyabilirsiniz ve aynı saatleri kullanacagınız için kazandıgınız internet alıskanlıgınızdan daha rahat kurtulabilirsiniz. Programınızda interneti kullanmak için belli bir süre ayırın. İnternet için ayırdıgınız sürenin pesine yapmanız gereken somut baska bir etkinlik koyun. nternetten kalkma vaktinizi haber vermesi için saat kurmayı da deneyebilirsiniz. Programınızda internet için zaman ayırırken gerçekçi hedefler koymaya özen gösterin. Örnegin haftada 40 saat ayırıyorsanız baslangıç olarak bunu haftada 20 saate düsürebilirsiniz.
Gerçek dünyadan destek alın; internet bagımlıları genelde arkadas ve/veya aileleri ile iliskilerini asgari düzeye çekmislerdir ve internet dısındaki etkinliklere pek fazla zaman ayırmazlar. Yeniden sevdiklerinizle beraber yeni yasantılar/etkinlikler planlayabilirsiniz.
Bagımlılıgınızın tetikleyicilerinin farkına varın; bilgisayara yöneldiginizde duygularınızın farkına varmak için su cümleyi tamamlayın: İnternete girmeden önce kendimi ____________ hissediyordum.
Bazı tipik cevaplar, sıkkın, yalnız, üzgün, stresli, kızgın olabilir. Bu duygularınızın farkına vararak hangi duygularınızın sizi internet kullanmaya sevk ettigini fark edebilirsiniz. Bundan sonra bir de su cümleyi tamamlayın: İnternette hoslandıgım bir etkinlikle ugrasırken kendimi ___________ hissediyorum.
Bazı tipik cevaplar, rahatlamıs, mutlu, basarılı, heyecanlı, sakin olabilir. Bu iki cümledeki belirttiginiz internete girmeden önce ve girdikten sonraki duygularınızın farkına varmak sizin neden kaçtıgınız ve neye ulasmayı ümit ettiginiz konusunda size ipucu vermektedir. Bu tetikleyicilere baglı olarak her interneti kullanmaya karar verdiginiz an sizin için seçim anıdır. nterneti kullanımınızı aza indirgemek konusunda çalısırken internete girdiginizde hissettiginiz olumlu duyguları hissettirecek veya girmeden önceki olumsuz duygularla bas etmenizi saglayacak yeni etkinlikleri internet kullanımının yerine koymada bu seçim noktaları önemli bir rol oynayacaktır.
Yanınızda hatırlatıcı olumlu kartlar tasıyın; nternete bagımlılıgınıza baglı olarak yasadıgınız 5 büyük problemi ve interneti kullanma yogunlugunuzu azaltmanın getirecegi 5 faydayı farklı kartlar üzerine yazın ve yanınızda tasıyın. Daha saglıklı veya verimli bir sey yapmak yerine interneti kullanmayı tercih ettiginiz her seçim anında çıkarıp bu katları gözden geçirip tekrar düsünün.
Hedefinize ulasmak için somut adımlar atın; her davranıs degisikliginde oldugu gibi internet kullanımınızı azaltmak istiyorsanız asamaları olan somut bir eylem planı yapmaya özen gösterin. Örnegin, uykunuzu yeteri kadar alamıyorsanız bilgisayarınızı 2’de kapatmak yerine 11’de kapatmayı hedefleyin ve buna uymaya çalısın. Kendinize karsı sabırlı olun çünkü bir alıskanlıgı yıkıp yerine yenisini koymak zaman alabilir.
